Jednym z nadrzędnych celów wychowania przedszkolnego jest wsparcie rozwoju dziecka w różnych jego obszarach – fizycznym, społeczno-moralnym oraz poznawczym. Obserwacja i diagnoza dziecka pozwalają określić potrzeby i możliwości rozwojowe każdego dziecka. Obserwacje prowadzone w różnych przejawach aktywności dzieci, podczas ich pobytu w przedszkolu ukazują ich poziom rozwoju. Powinny one być planowane, dokładne, obiektywne, a ich wyniki – na bieżąco przekazywane rodzicom.
Dzieci, które w danym roku mają rozpocząć naukę w szkole poddawane są badaniom, czyli tzw. diagnozie. Zgodnie z podstawą wychowania przedszkolnego, nauczyciel dokonuje diagnozy wstępnej (wrzesień/październik) i końcowej (kwiecień) dla każdego dziecka. Badania są przeprowadzone w grupie rówieśniczej przez nauczyciela, który dobrze zna dziecko. Obserwacji zachowań dokonuje się podczas sytuacji zabawowych i zadaniowych, określając osiągnięcia dziecka. Podczas badania można stwierdzić, czy dana umiejętność została ukształtowana, czy należy ją doskonalić, czy jest w fazie kształtowania i należy ją rozwijać lub czy umiejętność jeszcze nie wystąpiła. W trakcie diagnozy zwraca się uwagę na: samodzielność dziecka, czy jest ono sprawne ruchowo, czy nabyło odpowiednią odporność emocjonalną, jak funkcjonuje w grupie, jaki jest stan rozwoju poznawczego dziecka – percepcja wzrokowa/słuchowa/pamięć/uwaga/mowa/logiczne myślenie/myślenie twórcze, jak przebiega rozumowanie matematyczne oraz przygotowanie do pisania i czytania. Na podstawie zgromadzonych informacji o dziecku można określić wnioski do pracy indywidualnej dla nauczycieli i rodziców, pokonywać trudności – szukać wsparcia u specjalistów, rozwijać uzdolnienia i zainteresowania dzieci. Diagnozowanie dzieci ma na celu doskonalić wszechstronny rozwój dziecka i uzyskać odpowiedni poziom gotowości edukacyjnej dziecka.
Beata Kołodziej